رشد صنعت ساختمان‌سازی و سوخت‌های فسیلی در سال‌های اخیر باعث شده صرفه‌جویی در مصرف منابع انرژی زمین اهمیت بیشتری پیدا کند. یکی از راه‌های صرفه‌جویی عایق بندی ساختمان است. عایق‌ها از لحاظ جنس، کاربرد، فرم و عملکردشان به چند دسته تقسیم می‌شوند. مهم‌ترین و کاربردی‌ترین عایق‌ها در ساختمان‌سازی عایق‌های حرارتی، عایق‌های صوتی و عایق‌های رطوبتی هستند. در این مقاله از زومیلا هر کدام از این‌ها را به‌طور کامل به شما توضیح می‌دهیم.
عایق بندی ساختمان چیست
به هر چیزی که مانع عبور و ورود جرم و انرژی به یک مکان شود عایق می‌گویند. عایق‌ها به شکل پوشش روی سقف، کف و دیوارهای ساختمان به کار برده می‌شوند. برخی از این عایق‌ها جهت جلوگیری از ورود و خروج حرارت یا سرما در ساختمان‌های مختلف استفاده می‌شوند. عایق‌های رطوبتی جهت جلوگیری از واردن شدن رطوبت و عایق‌های صوتی ساختمان نیز برای کنترل سر و صدا مورد استفاده قرار می‌گیرند. عایق‌ها در انواع صفحه‌ای، آجری، نواری، ورقه‌ای و تخته‌ای عرضه می‌شوند.
چرا عایق بندی ساختمان اهمیت دارد
اهمیت عایق بندی ساختمان به شرح زیر است:
- موجب کاهش اتلاف انرژی می‌شود
- باعث کاهش آلودگی صوتی می‌گردد
- از ساختماندر برابر آتش‌سوزی محافظت می‌کند
- دوام ساختمان را افزایش می‌دهد
- گرما و سرمای مورد نیاز ساکنین را هدر نمی‌دهد
قوانین عایق بندی ساختمان چیست
مبحث مهم عایق بندی ساختمان برای حفظ محیط زیست و صرفه‌جویی در مصرف انرژی سال‌ها است که در کشور ما موضوعیت دارد و در ساختن سازه‌های مختلف مورد توجه قرار می‌گیرد.
در کشور ما مقررات مربوط به صرفه‌جویی در مصرف انرژی از سال ۱۳۸۱ در ساخت ساختمان‌ها اجباری شد. بر اساس این قوانین نباید مقاومت حرارتی اجزای بیرونی ساختمان از یک حد مشخصی کم‌تر باشد. (اجزای بیرون همان دیوار و سقفی است که از یک جهت با محیط داخل و از جهت دیگر با هوای آزاد در ارتباط است) این حد مجاز مقاومت حرارتی اجزا بر اساس نوع کاربری ساختمان، موقعیت جغرافیایی آن، مساحت شهر و زیربنای ساختمان مورد نظر تعیین می‌شود.
مبحث نوزدهم این مقررات به صرفه‌جویی در مصرف انرژی مربوط است، که در این بخش آمده است که ساختمان‌ها در عین اینکه اقتصادی ساخته می‌شوند، باید طراحی عایق در آن‌ها شکل بگیرد تا مصرف انرژی کاهش پیدا کند. در نهایت تدابیری که برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی اتخاذ می‌شود در برابر هزینه‌ای که از این صرفه‌جویی برای شخص به ارمغان می‌آید، بسیار ناچیز است و در دراز مدت کاملاً به نفع فرد خواهد بود.
در این رابطه بخوانید : آب بندی نوین به صورت ۱۰۰% تضمینی
برای عایق بندی ساختمان چه نوع عایقی باید انتخاب شود
برای پاسخ به این سؤال باید عواملی را در نظر گرفت. این عوامل شامل حساسیت به رطوبت و آب، میزان هدایت حرارتی، سهولت در نصب، مقدار مقاومت در برابر فشارهای مختلف، دوام کار، سهولت در تعویض آن، مقاومتش در برابر قارچ‌ها و میکروب‌ها، قابلیت اشتعال، دمای محیط، شرایط محیط و ایمنی آنجا بستگی دارد. لازم به ذکر است ضخامت عایق باید به اندازه‌ای باشد که از لحاظ اقتصادی نیز برای فرد به‌صرفه باشد.
انواع عایق بندی ساختمان از لحاظ عملکرد و جنس به چند دسته تقسیم می‌شوند ؟
عایق‌های ساختمان از لحاظ عملکردشان به سه دسته عایق صوتی، عایق حرارتی و عایق رطوبتی تقسیم می‌شوند. ممکن است برخی مواد مانند پشم سنگ یا فوک PVC هر سه این ویژگی‌ها را هم‌زمان داشته باشند و در برابر سر و صدا، رطوبت، گرما و سرما مقاوم باشند. برخی عایق‌ها نیز مانند پشم شیشه و ایزوگام تنها می‌توانند یکی از این نیازها را برطرف کنند. عایق‌های ساختمان از لحاظ جنس به عایق پلیمری یا مواد مصنوعی و عایق معدنی یا مواد طبیعی تقسیم می‌شوند.
انواع عایق بندی ساختمان با عایق رطوبتی
عایق‌های رطوبتی یکی از مهم‌ترین انواع عایق‌ها هستند که در شرایط جوی گوناگون نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. در تمام فصول سال شهرهای شرجی و در برخی فصول سال دیگر مناطق کشور، برف و باران می‌تواند در صورت عدم وجود عایق رطوبتی به داخل ساختمان نفوذ پیدا کند و باعث خرابی شود. انواع عایق‌های رطوبتی عبارت‌اند از:
استفاده از عایق رطوبتی قیر و گونی
قیر یکی از فرآورده‌های طبیعی نفت خام است. استفاده از قیر برای عایق بندی ساختمان یک روش بسیار قدیمی و سنتی است. در این روش به دلیل خاصیت چسبندگی قیر، ساختمان در برابر رطوبت محافظت می‌شود. استفاده از قیر در شرایط آب و هوایی مختلف به شکل متفاوتی انجام می‌گیرد. از مزایای این روش می‌توان به قیمت نهایی پایین و مقاومت در برابر اسید، باز و نمک اشاره کرد. ایجاد مشکل در حمل و نقل، بروز خطر هنگام نصب، ترک خوردن و ایجاد آلودگی در محیط زیست از معایب این نوع عایق است.
استفاده از عایق رطوبتی ایزوگام
ایزوگام‌ها به‌صورت رول شده در بازار موجود هستند و استفاده از آن رایج و آسان است. مزیت‌های ایزوگام شامل قیمت مناسب و نصب آسان می‌شود. عمر این عایق‌ها نسبتاً کوتاه است و علاوه‌بر داشتن خطر هنگام نصب، آلودگی محیطی نیز ایجاد می‌کند.
استفاده از عایق رطوبتی از پیش ساخته شده
نمد پشم شیشه‌ای یکی از انواع این عایق‌ها است که با موادی مانند پلیمر، قیر، پلی اتیلن و لایه‌های تیشو ساخته می‌شوند. در ایران این عایق‌ها به دو دسته عایق پی و عایق بام تقسیم‌بندی می‌شوند. عایق پی در پی ساختمان‌ها و عایق بام بر روی بام ساختمان‌ها و سطوحی مانند استخر استفاده می‌شود. این عایق‌ها سبک هستند و مقاومت و پایداری بالایی در برابر شرایط جوی مختلف دارند. عمرشان کوتاه است و در صورت بروز مشکل، هزینه تعمیرت زیادی دارند.
استفاده از عایق رطوبتی پرایمر
این عایق‌ها آسترهایی هستند که از قیر، رزین و افزودنی‌های دیگر ساخته می‌شوند. از این عایق‌های مایع در سطوح بتنی، فلزی، چوبی و… استفاده می‌شود. عایق‌های پرایمری ضد اشتعال هستند، چسبندگی بالا و رنگ‌پذیری خوبی دارند و نصبشان نیز آسان است.
در این رابطه بخوانید : ایزوگام و عایق بندی پشت بام و نکات مهمی که باید بدانید
استفاده از عایق رطوبتی پلیمری
پلیمرها علاوه بر خاصیت ضد رطوبتی، عایق حرارتی نیز هستند. این عایق‌ها به‌صورت ورقه‌ای استفاده می‌شوند و نصب آسانی دارند. عایق‌های پلی یورتان، پلی استر و سیلیکون از انوع این عایق هستند. مقاومت و عمر مفید بالا و همچنین سازگاری با محیط زیست نیز از مزایای این عایق است.
استفاده از عایق رطوبتی نانو
این عایق‌ها از مدرن‌ترین انواع عایق محسوب می‌شوند. نانو ذرات موجود در ترکیبات این عایق‌ها کاملاً ضد رطوبت، ضد باکتریال و مقاوم در برابر اشعه UV هستند. از مزایای این عایق می‌توانیم به سبک بودن، ضد اشتعال بودن، سازگاری با محیط زیست و عمر مفید زیاد اشاره کنیم.
انواع عایق بندی ساختمان با عایق صوتی
عایق صوتی به عایقی گفته می‌شود که آلودگی‌های صوتی را از بین می‌برد. انواع عایق صوتی ساختمان را در این بخش معرفی می‌کنیم.
استفاده از عایق صوتی آکوستیک
فوم‌های آکوستیک در شکل، چگالی، ضخامت و ضریب صوت مختلف تولید می‌شوند و قادرند آلودگی صوتی را تا حد زیادی به خود جذب کنند. نصب این فوم‌ها آسان است، قیمت مناسب و تنوع بسیاری زیادی نیز دارد.
استفاده از عایق صوتی فایبرگلاس
فایبرگلاس به دلیل مزایای خود از رایج‌ترین عایق‌های مورد استفاده در ساختمان‌ها است. این عایق از سنگ، پنبه و الیاف شیشه تشکیل می‌شود و میزان انتقال صدا را تا حد زیادی پایین می‌آورد. این عایق‌ها کاملاً با محیط زیست سازگارند، قابلیت اشتعال ندارند و در برابر انگل‌ها نیز مقاوم هستند.
در این رابطه بخوانید : جلوگیری از اتلاف گرما در فصول سرد با ساده‌ترین راهکارها
استفاده از عایق صوتی پانل گچی
پانل‌های گچی به‌عنوان عایق صوتی دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرند و در فضای داخلی ساختمان استفاده می‌شوند. نصب این عایق‌ها بسیار آسان است؛ غیر قابل اشتعال‌اند و دوام فوق‌العاده‌ای دارند. هزینه نصب آن‌ها نیز به صرفه است.
استفاده از عایق صوتی ویسکوالاستیک
این عایق قادر است انرژی مکانیکی منتشر شده از ارتعاشات صوتی را به گرما تبدیل کند و در هر ساختمان و منطقه‌ای قابل استفاده است. تبدیل انرژی‌ها به یکدیگر از مزایای بسیار مهم این عایق است که آن را با دیگر عایق‌های موجود متفاوت می‌کند.
انواع عایق بندی ساختمان با عایق حرارتی
عایق حرارتی مانع از انتقال حرارت و ورود و خروج آن می‌شود. این اتفاق موجب می‌شود که در فصول مختلف سال انرژی هدر نرود و سرما و گرمای ساختمان تأمین شود. در مورد پشم شیشه و فایبرگلاس در بخش عایق‌های صوتی توضیح دادیم. این مواد به‌عنوان عایق حرارتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. دیگر انواع عایق حرارتی عبارت‌اند از:
استفاده از عایق حرارتی پشم سنگ یا پشم معدنی
پشم سنگ معمولاً از سنگ‌های آتش‌فشانی به دست می‌آید و به‌عنوان یک عایق حرارتی بسیار مقاوم در ساختمان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مواد غیر قابل اشتعال هستند و در برابر انگل و باکتری نیز ایمن می‌مانند.
استفاده از عایق حرارتی سلولزی
سلولزها بهترین مواد برای عایق بندی ساختمان از لحاظ سازگاری با محیط زیست هستند. این مواد از مقوا و کاغذ بازیافت شده تهیه شده و یک عایق حرارتی بی‌نظیر محسوب می‌شوند. قیمت مناسبی دارند و در برابر آتش نیز مقاوم‌اند. البته ممکن است برای برخی موجب ایجاد آلرژی بشوند. از دیگر عایق‌های حرارتی موجود در بازار می‌توان عایق پلی اتیلن، پلی یورتان، فنولیک، پلی استایلرن، اوره فرم آلدئید، نانو، کنف و پشم گوسفند را نیز نام برد.
در این رابطه بخوانید : روش عایق کاری موتورخانه ها
سخن پایانی
با عایق بندی ساختمان با انواع عایق‌های صوتی، حرارتی و رطوبتی موجود در بازار آشنا شدید. دانستید که استفاده از آن‌ها به چه دلیل ضرورت دارد و چقدر در کاهش هزینه‌های جانبی زندگی مؤثر است. انتخاب نوع عایق به شرایط محیطی، شرایط جوی، وضعیت اقتصادی، نوع ساختمان و کاربری آن بستگی دارد و باید با دقت تمام انتخاب شود. یادتان باشد که همیشه باید در هنگام اجاره خانه و آپارتمان به عایق بندی آن توجه داشته باشید تا در نهایت به مشکل برنخورید. امیدواریم توانسته باشیم در این مقاله از سری مقالات زومیلا به شما کمک کنیم.
