به صورت کلی فرآیند گالوانیزاسیون بر اساس دو روش انجام می گیرد. رایج ترین روش آن غوطه وری گرم است که همواره مورد استفاده قرار می گیرد؛ اما گالوانیزه سرد چیست؟ الکتروگالوانیزه یا گالوانیزه سرد یکی دیگر از فرآیندهایی است که در جهت مقاوم سازی فولاد در برابر عوامل مختلف صورت می گیرد.
این مقاوم سازی با اعمال یک پوشش از جنس فلز روی با ترکیبات مشخص انجام شده و سبب مقاومت ورق های فولادی در برابر خوردگی، زنگ زدگی، اکسیداسیون و رطوبت خواهد شد. از سوی دیگر نیز طول عمر فلزات را تا حدود 20 تا 30 سال افزایش خواهد داد، اما گالوانیزه گرم یا غوطه وری در دمای بالا و حوضچه های مذاب صورت می گیرد؛ در صورتی که گالوانیزه سرد به وسیله اسپری کردن یا رنگ کردن فولاد با ترکیبات روی انجام می شود.
در واقع گالوانیزه سرد یک اصطلاح و فرآیند مقرون به صرفه است که تنها تفاوت آن با گالوانیزه گرم در ضخامت پوشش روی است. این پوشش به صورت خام و اسپری کردن فلزات با روی انجام گرفته و با یک ترکیبات اتصالی شیمیایی سبب پوشش دهی فولاد پایه آن هم به صورت مکانیکی خواهد شد. در برخی مواقع برای زیباسازی بهتر ظاهر محصول، پوشش دهی فولاد پایه به وسیله یک رنگ از گالوانیزه سرد که شامل روی غنی با درصد بالا و رزین می باشد، صورت گرفته که سبب محافظت بیشتر فولاد کاتدی در برابر عوامل ذکر شده خواهد شد. به طور کلی پوشش گالوانیزه سرد به عنوان یک آند بر سطح فولاد کاتدی یا هادی عمل کرده و سبب جلوگیری از آسیب رسیدن به آن می گردد.
استاندارد گالوانیزه سرد
به صورت کلی ورق های فولادی از جمله فولاد گالوانیزه بر اساس نکات و قوانین استانداردهای معتبر تولید می شوند. هر کدام این استانداردها سبب اعتبار بیشتر محصول آن کارخانه و کیفیت مختلفی از آن خواهند شد. به طور معمول استانداردهای بین المللی تأیید شده شامل قوانین آمریکایی، آلمان و اروپا هستند. به طور معمول فرآیند الکتروگالوانیزه یا گالوانیزه سرد بر پایه عملیات الکترولیز به وسیله پیروی از استاندارد آمریکایی ASTM A653/A653M انجام می گیرد. کیفیت نهایی محصول نیز بر اساس سطح انتظارات از این استاندارد در نظر گرفته می شود که یک پوشش مقاوم در برابر عوامل مختلف جوی را به همراه ظاهری زیبا، شفاف و صیقلی ایجاد می کند.
اقدامات پیش از گالوانیزه سرد
فرآیند گالوانیزاسیون از نوع گرم و سرد نیاز به یک سری آماده سازی های سطحی دارد. در واقع اعمال یک پوشش بر روی فولاد زیرین که معمولاً از جنس ورق های سرد یا روغنی است، نیازمند یک سطح آماده می باشد. فرآیندهایی که در جهت آماده سازی سطح ورق های سرد صورت می گیرد شامل تنظیم ضخامت آن ها، چربی زدایی و شستشو هستند. ابتدا باید گفت محصولات سرد که پس از عملیات نورد سرد به بخش الکتروگالوانیزه منتقل می شوند، باید ضخامتی در حدود 2 تا 3 میلی متر داشته باشند؛ در غیر این صورت اضافات آن ها با قیچی بریده می شود.
در مرحله بعدی یک سری محلول قلیایی در جهت از بین بردن آلودگی ها، چربی ها و مواردی از این قبیل که بر اثر فرآیندهای قبلی و قیچی ها بر روی فولاد زیرین باقی مانده اند، با استفاده از روش های مختلف بر روی آن اعمال می گردد. روش تمیز کردن این فولادها شامل استفاده از برس های مخصوص و کشیدن آن ها به همراه محلول ها بر سطح فلزات است. البته باید دقت داشته باشید پیش از انجام این عملیات، سطح فولاد باید کاملاً خشک باشد.
پس از این بخش، ورق ها باید کاملاً با آب خالص و تمیز شستشو داده شوند. این مرحله نیز در جهت پاکسازی هر گونه محلول قلیایی و اسید از سطح فولاد انجام می گیرد. سپس در بخش آخر یک اتمسفر محافظ بر سطح شیت ها اعمال می گردد تا به افزایش چسبندگی پوشش و آماده سازی سطح آن ها کمک کند. این مراحل نقش بسیار مهمی را در پوشش دهی ایفا می کنند؛ زیرا هر چه پوشش گالوانیزه سرد با کیفیت بالاتری انجام شود، در نهایت بر کیفیت سطح، زیبایی ظاهر، ضخامت پوشش، چسبندگی آن و میزان مقاومت محصول در برابر عوامل محیطی اثرگذار است.
مزایای گالوانیزه سرد
هر فرآیندی در حوزه فولاد همواره با مزایا و معایبی همراه است. فرآیند گالوانیزه سرد با گالوانیزه گرم بسیار مقایسه می شود و بیشتر نوع گرم مورد استفاده قرار می گیرد، اما بهتر است بدانید این فرآیند نیز با مزایای بسیار زیادی همراه است. نکته اول در بررسی مزایای این روش مربوط به ضخامت پوشش است. این موضوع که هر چه ضخامت پوشش روی بیشتر باشد، مقاومت بهتری را برای فولاد گالوانیزه حاصل می کند، درست است، اما باید گفت با افزایش ضخامت، سطح بسیار صاف و صیقلی که زیبایی ظاهری بالایی داشته باشد، به وجود نخواهد آمد.
در فرآیند گالوانیزه سرد میزان ضخامت پوشش روی کاملاً قابل تنظیم بوده و به علت کمتر بودن ضخامت، در نهایت سطحی بسیار صاف، صیقلی و درخشان را حاصل می نماید. از سوی دیگر دارای مقاومت در برابر عوامل اکسیدی و رطوبتی بوده و فرآیند تولید پر سرعت، قابلیت بازیافت و قیمت مقرون به صرفه ای را برای ورق گالوانیزه نهایی به وجود می آورد.
نقش گالوانیزه سرد بر قیمت ورق های گالوانیزه
مبحث قیمت یکی از اصلی ترین دغدغه های افراد تولید کننده و مصرف کننده است. به خصوص که ورق های گالوانیزه معمولاً با تناژ بالایی در صنایعی مانند خودروسازی، لوازم خانگی، ساخت و ساز، لوله سازی و … مورد استفاده قرار می گیرند. به صورت کلی می توان گفت قیمت ورق گالوانیزه در مقایسه با محصولاتی مانند استنلس استیل یا همان فولاد ضد زنگ که دارای مقاومت بالایی در برابر خوردگی هستند، مناسب می باشد؛ از این رو همواره با تقاضا بسیار زیادی در بازار همراه است.
با این وجود فرآیند تولید و هزینه های آن نیز نقش بسیار مهمی را در تعیین قیمت ورق های فولادی ایفا می کنند. فرآیند گالوانیزه سرد در مقایسه با گالوانیزه گرم مراحل بسیار کمتری را در برمی گیرد؛ زیرا گالوانیزه گرم در دمای بالایی انجام شده و نیاز به تنظیم ضخامت پوشش به وسیله روش های گاما و … است. کمتر بودن ضخامت پوشش، روش راحت تر در جهت انجام فرآیند پوشش دهی، داشتن سطحی صاف و درخشان، مقاومت کمتر در برابر عوامل محیطی و … همگی سبب کمتر شدن قیمت ورق های گالوانیزه ای خواهند شد که با استفاده از روش گالوانیزه سرد تولید می گردند.
سایت ui.adsabs.harvard.edu درباره ورق گالوانیزه می نویسد:
Zinc iron alloy hot-dip galvanized steel sheet is widely used in the automobile and household appliance industry because of its good weldability, coating property, and corrosion resistance.
ترجمه:
ورق فولادی گالوانیزه گرم آلیاژ آهن روی به دلیل جوش پذیری خوب، خاصیت پوشش دهی و مقاومت در برابر خوردگی به طور گسترده در صنعت خودرو و لوازم خانگی استفاده می شود.
عالی بود ممنونم