بتن از مواد مختلفی تشکیل شده است که البته همه آن‌ها نقش متفاوتی دارند. خواص بتن به طور کلی به اختلاط مواد تشکیل دهنده بتن مانند سیمان، سنگدانه‌های درشت، سنگدانه‌های ریز (ماسه) و آب بستگی دارد. در این مطلب نکاتی بیان کردیم تا به کمک آن‌ها بدانیم برای استحکام بتن چه باید کرد.
تمام دنیا آرزو می‌کنند که سازه آن‌ها مستحکم و بادوام باشد و برای این کار سازه‌های خود را همیشه مطابق با استحکام و خدمات مطلوب طراحی می‌کنند. مقاومت یک نشانه کلی از کیفیت بتن می‌دهد زیرا ارتباط مستقیمی با عملکرد مادام العمر سازه بتنی دارد. پیمانکاران بتن از مقاومت بتن مراقبت می‌کنند که نشان دهنده توانایی سازه در تحمل بارهای مختلف (به عنوان مثال بار مرده، بار زنده، بار زلزله، بار باد و غیره) است. مقاومت بتن را می‌توان با آزمایش‌های مختلفی که بر روی آن انجام می‌شود مانند مقاومت فشاری، مقاومت کششی و مقاومت خمشی اندازه گیری کرد.
برای استحکام بتن چه باید کرد ؟
جدای از آزمایش‌های فوق، عوامل مختلفی نیز وجود دارد که می‌تواند بر مقاومت بتن نیز تأثیر بگذارد که در ادامه به نکات برجسته آن عوامل اشاره می‌شود:
۱.نسبت آب به سیمان
نسبت وزن آب به وزن سیمان را نسبت آب به سیمان می‌گویند. مهمترین عامل برای به دست آوردن مقاومت بتن است. نسبت w/c کمتر منجر به مقاومت بیشتر بتن می‌شود. معمولا از نسبت آب به سیمان ۰.۴۵ تا ۰.۶۰ استفاده می‌شود. آب بیش از حد منجر به جدا شدن و ایجاد فضای خالی در بتن می‌شود. نسبت آب به سیمان با مقاومت بتن نسبت معکوس دارد. همانطور که در نمودار زیر نشان داده شده است هنگامی که نسبت w/c افزایش می‌یابد، مقاومت بتن کاهش می‌یابد و زمانی که نسبت w/c کاهش می‌یابد، مقاومت بتن افزایش می‌یابد.
۲.تراکم بتن
تراکم بتن، چگالی بتن را افزایش می‌دهد زیرا فرآیندی است که در آن حفره‌های هوا از بتن تازه قرار داده شده حذف می‌شود و بتن را فشرده و متراکم می‌کند. وجود حفره‌های هوا در بتن مقاومت آن را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. تقریبا ۵ درصد از فضاهای خالی هوا می‌تواند مقاومت را ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش دهد. همانطور که در نمودار بالا می‌بینیم، حتی در یک نسبت آب به سیمان استحکام با دقت‌های مختلف تراکم متفاوت است. در بتن کاملا متراکم شده، مقاومت بیشتر از بتن کم متراکم است.
۳.مواد تشکیل دهنده بتن
ترکیبات اصلی بتن سیمان، ماسه، سنگدانه و آب است و شناخت اجزای بتن به ما کمک می‌کند تا دریابیم برای استحکام بتن چه باید کرد. کیفیت هر ماده بر مقاومت بتن تأثیر می‌گذارد. بنابراین، همه مواد باید معیارهای استاندارد را برای استفاده در بتن داشته باشند، در ادامه بیشتر درباره این موضوع توضیح می‌دهیم:
- نوع و مقدار سیمان: مقدار سیمان به شدت بر مقاومت بتن تأثیر می‌گذارد. محتوای سیمان بیشتر، تمایل به ترک‌های انقباضی را در هنگام عمل آوری و سخت شدن بتن افزایش می‌دهد. انواع سیمان مانند گروت سیمانی نیز تاثیر زیادی بر خواص بتن سخت شده دارند.
طبق استاندارد IS۴۵.۲۰۰۰، حداقل مقدار سیمان مشخص شده از ۳۰۰ تا ۳۶۰ کیلوگرم در هر متر مکعب بتن برای شرایط مختلف قرار گرفتن در معرض و برای گریدهای مختلف بتن متغیر است. حداکثر میزان سیمان در بتن نیز به ۴۵۰ کیلوگرم در هر متر مکعب بتن محدود شده است. عیار سیمان یعنی عیار ۳۳، عیار ۴۳، عیار ۵۳ نیز بر مقاومت بتن تأثیر می‌گذارد. هرچه درجه بالاتر باشد، استحکام بالاتر به ویژه استحکام اولیه بالا است. - انواع و مقدار سنگدانه: مقاومت بتن به مقاومت سنگدانه‌ها بستگی دارد. کیفیت پایین سنگدانه باعث کاهش مقاومت بتن می‌شود. مقدار سنگدانه نیز بر خواص بتن سخت شده تأثیر می‌گذارد. در محتوای ثابت سیمان، مقدار بیشتر سنگدانه باعث کاهش مقاومت بتن می‌شود. شکل و درجه‌بندی سنگدانه‌ها تا آنجا که به مقاومت بتن مربوط می‌شود، نقش اساسی دارد.
- کیفیت آب: کیفیت آب در فرآیند گیرش و سخت شدن بتن نقش بi سزایی دارد. اسیدی، روغنی، سیلتی و آب دریا نباید در مخلوط بتن استفاده شود. ناخالصی‌های آب بر مقاومت بتن اثر نامطلوبی می‌گذارد. بنابراین همیشه از آب آشامیدنی در مخلوط بتن استفاده می‌شود. به خصوص آب ناخالص ممکن است منجر به خوردگی، کربناته شدن یا حمله اسیدی شود، بنابراین عمر بتن را کاهش می‌دهد. لازم به ذکر است قبل از خرید روان کننده بتن نیز به نکاتی استفاده از آن نیز توجه کنید.
۴.عمل آوری بتن
عمل آوری بتن برای جلوگیری از انقباض پلاستیک، کنترل دما، توسعه مقاومت و دوام بسیار ضروری است. عمل آوری رطوبت و دمای مورد نظر را در عمق و نزدیک سطح پس از قرار دادن و تکمیل بتن برای توسعه مقاومت فراهم می‌کند.
به عبارت دیگر عمل آوری آب کافی را برای تکمیل فرآیند هیدراتاسیون بدون وقفه در اختیار بتن قرار می‌دهد که برای توسعه مقاومت مهم است. معمولا پخت ۷ روزه معادل ۷۰ درصد مقاومت فشاری است. دوره پخت بستگی به نوع سیمان و ماهیت کار دارد. به طور کلی، برای سیمان پرتلند معمولی حدود ۷ تا ۱۴ روز است. روش‌های زیادی برای پخت وجود دارد مانند آب‌پاشی و غوطه‌وری، اسپری و مه‌پاشی پوشش‌های مرطوب اشباع شده و غیره.
از این رو لطفا به یاد داشته باشید که در هنگام اختلاط بتن تا حد امکان از آب کمتری استفاده کنید و پس از بتن ریزی تا حد امکان از آب استفاده کنید.
۵.شکل سنگدانه
اشکال زیادی از سنگدانه‌ها مانند زاویه ای، مکعبی، دراز، دراز و پوسته پوسته، نامنظم و گرد وجود دارد. سنگدانه‌های زاویه دار دارای بافت خشن هستند و سنگدانه‌های گرد دارای بافت صاف هستند. بنابراین، سنگدانه‌های گرد، مشکل‌عدم اتصال خمیر سیمان و سنگدانه را ایجاد می‌کنند. سنگدانه‌های زاویه دار در بتن اثر درهم تنیدگی بهتری از خود نشان می‌دهند اما سنگدانه‌های زاویه دار حاوی مقدار بیشتری از فضای خالی است. برای این کار، شما نیاز به کل دانه‌بندی شده داشتید. شکل سنگدانه‌ها در مورد بتن با مقاومت بالا و عملکرد بالا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که از نسبت w/c بسیار پایین استفاده می‌شود. در چنین مواردی برای کارایی بهتر، سنگدانه‌های مکعبی با درجه‌بندی یکنواخت مورد نیاز است.
۶.حداکثر اندازه مصالح
سنگدانه‌های سایز بزرگتر استحکام کمتری دارند زیرا سطح کمتری برای ایجاد پیوند ژل دارند که مسئول استحکام است. سنگدانه‌های بزرگتر بتن را ناهمگن می‌کند. هنگامی که تحت فشار قرار می‌گیرد، بارگذاری را به طور یکنواخت توزیع نمی‌کند. به دلیل اتفاقات داخلی، مشکل ایجاد ریزترک در بتن زمانی رخ می‌دهد که از سنگدانه‌های بزرگتر در بتن استفاده شود.
۷.درجه بندی کل
درجه‌بندی سنگدانه‌ها توزیع اندازه ذرات سنگدانه‌ها را تعیین می‌کند و مهمترین عامل برای مخلوط بتن است. سنگدانه‌های خوب دانه‌بندی شده حاوی تمام اندازه ذرات سنگدانه هستند، به طوری که مقدار کمتری حفره داشته باشند. استفاده از سنگدانه‌های با دانه‌بندی خوب استحکام بیشتری به بتن می‌دهد.
۸.وضعیت آب و هوا
شرایط آب و هوایی نیز به دلایل مختلف بر مقاومت بتن تأثیر می‌گذارد. در آب و هوای سرد، بتن بیرونی به دلیل تغییر ناگهانی آب و هوا در معرض عمل انجماد و ذوب مکرر قرار می‌گیرد و باعث تخریب بتن می‌شود. با تغییر در میزان رطوبت، مواد منبسط و منقبض می‌شوند و باعث ایجاد ترک در بتن شد.
۹.دما
با درجه معینی از افزایش دما، سرعت فرآیند هیدراتاسیون در آن افزایش می‌یابد. تغییرات ناگهانی دما باعث ایجاد گرادیان حرارتی می‌شود که باعث ترک خوردن و پوسته شدن بتن می‌شود. به طوری که مقاومت نهایی بتن در دمای بسیار بالا کمتر می‌شود.
برای دریافت مشاوره بیشتر با کارشناسان پارتاک در تماس باشید.
