سقف وافل يکی از سقف‌های بتنی است که علاوه بر ظاهری زیبا، مزایای اقتصادی و فنی زیادی دارد. برای اجرای این نوع سقف‌ها از قالب وافل استفاده می‌شود که سازه وافل نمای زیبایی را در سطح زیرین ایجاد می‌کند. این نوع سقف در ابتدای قرن 19 میلادی با پیشرفت فناوری‌های سازه‌ای، ماشین آلات در زمینه ساختمان سازی در ابتدا به صورت اصولی در کشورهای اروپایی و آمریکایی مورد استفاده قرار گرفت. به دلیل داشتن زیبایی، مدت زمان اجرای کمتر، مقاومت، ایمنی و مزیت‌های بسیار دیگر این سقف، تاکنون در سازه‌های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است.
سقف وافل در سقف‌های با دهانه‌ی بیشتر از 12متر و در ساخت مکان‌هایی که وزن زیادی به سقف وارد نمی‌شود، مانند فروشگاه‌ها، پارکینگ‌ها، هتل‌ها، مراکز تجاری، موزه‌ها، دانشگاه‌ها، لابی‌ها و استخرها به کار می‌رود.
اجرای سقف وافل دارای مراحل مختلفی مانند
1. زیرسازی سقف وافل
2. قالب چینی وافل
3. بتن ریزی سقف وافل
4. قالب برداری سقف وافل
5. نازک کاری سقف وافل
طراحی سقف وافل از طریق نرم افزارها و براساس آیین‌نامه‌ها انجام می‌شود. برای طراحی این سازه از نرم افزار safe و etabs استفاده می‌شود و داری آیین‌نامه‌ها و راهنماهای متفاوتی است. پارامترهای طراحی در این سقف شامل ضخامت دال، فاصله دو محور تیرچه، عرض و عمق تیرچه و ظرایب سختی دال است. در این نوع سقف تیرچه‌ها درجا میلگرد گذاری و بتن ریزی می‌شوند.
هزینه اجرای سقف وافل به مواد و مصالحی که در آن به کار می‌رود بستگی دارد: مانند نوع قالب، کیفیت مواد اولیه قالب. از مهم‌ترین عوامل تاثیر گذارنده دیگر هزینه است و همچنین هرچه قالبهای وافل، بتن مصرفی، میلگرد کمتر مصرف شود هزینه آن کمتر می‌شود و این نوع سقف علاوه بر کاهش هزینه‌ها، ایمنی کارگران را نیز حفظ می‌کند.
سقف وافل از جک‌ها و پایه‌های اطمینان، قالبهای وافل، میلگردها برای میلگردگذاری و بتن تشکیل شده است و این نوع سقف با حذف ستون های بسیار و دهانه های بلندتر کاربرد بیشتری دارد، زیرا ستون های زیاد علاوه بر تاثیر منفی در معماری ساختمان وزن و هزینه تمام شده را نیز افزایش می‌دهد.
این سقف ها به دلیل داشتن وزن کمتر با تعداد جک های کمتری قابل اجرا هستند و از آنها می‌توان به صورت مستقیم در زیر سازی استفاده کرد و در آن میلگردگذاری و آماتوربندی در يک مرحله انجام می‌شود. سقف وافل به کمک انواع قالبها فصلی مشبکی را ایجاد می‌کند که این فصل برای نورپردازی و اجرای نماهای جذاب استفاده می‌شود.
تئاتر ملی بریتانیا یکی از باشکوه ترین مکان های هنری است که برای اجرای بخشی از آن از سقف وافل استفاده شد. این بنا در سال 1976 در شهر لندن ساخته شده که علاوه بر آن در بخشی سرتاسر سقف تونل به کمک سقف وافل اجرا شده که علاوه بر یکپارچگی منظره زیبایی را ایجاد کرده است.
سقف وافل، یکی از انواع سقف های دال بتنی است که با آن waffle slabs نیز می‌گویند. سقف وافل یا مشبک نوعی از دال است که در آن تیرچه ها در دو امتداد عمود برهم و دالی به ضخامت 5 الی 10 سانتی متر از هم قرار گرفته اند. اجرای دقیق و بدون خطا، نمای زیبای زیر سقف و ایمنی در برابر آتش سوزی ویژگی هایی هستند که توجه بسیاری از معماران را به خود جلب کرده اند.
منبع: https://kohandeck.ir/waffle-ceiling/
از مزایای زیست محیطی سقف وافل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
- کاهش مصرف مصالحی مانند شن و ماسه، سیمان و آب
- کاهش مصرف انرژی در تولید و حمل و نقل و اجرا
- عدم وجود ضایعات به علت قبلیت استفاده مجدد از مصالح تولیدی
- کاهش انتشار گازهای آلوده
سقف وافل دو نوع دارد
- سقف وافل یکطرفه
- سقف وافل دوطرفه
سقف وافل یک طرفه با توجه به طول و عرض دهانه تعیین می‌شود، یعنی اگر نسبت طول دهانه به عرض دهانه بیشتر از 2 متر باشد یکطرفه است و اگر کمتر از 2 متر باشد سقف دوطرفه است.
در کل زمانی که طول دهانه بیشتر از 9 متر باشد سقف وافل باید دوطرفه اجرا شود.
قالب های وافل یک طرفه که نام دیگر آن مهانیت و یا گرین وافل است به صورت تیرچه درجا عمل می‌کند و با توجه به اینکه استفاده از این قالب های وافل میلگرد و بتن کمتری مصرف کرده و تیرچه در محل ساخته می‌شود اتصال بهتری با ستون و تیرهای انتهایی دارد، با استفاده از آنها هزینه‌های پروژه کاهش می یابد.
قالبهای وافل دوطرفه با عملکرد دوطرفه خود باعث ایجاد تیرچه های متعدد با ضخامت های متفاوت می‌شوند ضخامت سقف وافل در این حالت به دهانه و قالب وافل بستگی دارد.
همچنین سقف وافل دارای مدل های مختلفی است، مانند:
1. سقف وافل لانه زنبوری
2. سقف وافل تخت
سقف وافل لانه زنبوری : این نوع از سقف وافل دارای مزایای بسیاری از جمله صرفه اقتصادی، ایمنی، استحکام بیشتر و سرعت اجرای کمتر است.
سقف وافل تخت: یکی از روش‌های اجرایی سقف وافل است که در آن از روش اجرای مدولار استفاده می‌شود و دارای مزایای مختلفی مانند زمان اجرا، ایمنی کارگران، چیدمان بهتر قالبها و کیفیت بیشتر بتن ریزی است.
زیر سازی سقف وافل
در اجرای این سقف می‌توان گفت که تقریبا شبیه به سقف های تیرچه بلوک است که می‌توان از چوب و چهار تراش، قوطی فلزی، لوله داربست برای زیر سازی در آن استفاده کرد. به دلیل داشتن نمای زیر که کاملا اکسپوز هست، می‌توان برای سقف پارکینگ‌ها و مشاعات بدون نیاز به نازک کاری استفاده کرد.
از معایب سقف وافل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
- قالب های سقف وافل هزینه های بیشتری در مقایسه با بقیه دارد.
- استفاده از آن بر روی سطوح شیب دار محدودیت هایی دارد.
- پر کردن سطوح شیب دار با خاک زمان و هزینه بردار است.
- به دلیل سبک بودن برای مناطقی که بادهای شدید یا مناطقی با جریان های سیکل نیک مناسب نیست.
- اگر از تاسیسات عبور داده شده در دال وافل با خوبی نگهداری نشود دال دچار آسیب دیدگی می‌شود.
سقف وافل باعت لوکس تر شدن خانه شده و جنبه زیبایی دارد زیرا با داشتن شکل منظم و مرتب نمای سقف را زیباتر می‌کند و به دلیل مشبک بودن باعث دلباز با نظر رسیدن خانه می‌شود و از روش‌های تزئین سقف وافل می‌توان به نصب کردن لامپ های رنگی اشاره کرد این سقف از قالب های مستطیلی و مربعی تشکیل شده که می‌توان آنها را رنگ آمیزی کرد که نور پردازی متفاوت در هرقسمت زیبایی سقف را چند برابر می‌کند.
