یکی از اصنافی که محاسبه مالیات آن برای صاحبان مشاغل آن مورد سوال است مالیات مشاورین املاک و صنف املاک است. قانونگذار در بخشنامه‌ها و آیین نامه‌های مالیاتی زیادی از جمله 2009916 بر روی این موضوع تاکید کرده که نباید تمام میزان کارکرد دستگاه کارتخوان و سایر حساب‌های تجاری مشاوران املاک را تجاری در نظر گرفت. با توجه به ماهیت واسطه گری مشاوران املاک براساس قانون تمام تراکنش آنها بر اساس درآمد نیست، در نتیجه نباید مشمول مالیات شود. به همین جهت به مشاورین املاک توصیه می‌گردد موارد مربوط به هر قرارداد، دریافت‌ها، پرداخت‌ها و کمسیون آن را ثبت و جداگانه بایگانی نمایند و در پایان سال نیز به جای استفاده از تبصره 100 ،اظهارنامه مالیاتی تنظیم و ارائه کنند.
به عنوان مثال اگر به عنوان یک مشاور املاک در بخش خرید آپارتمان در کامرانیه (منطقه یک تهران) فعالیت می کنید باید تمام قرارداد، دریافتی ها، پرداختی ها و کمسیون معاملات را ثبت و جداگانه بایگانی کنید و در آخر سال نیز به جای استفاده از تبصره 100 ،اظهارنامه مالیاتی تنظیم و آن را ارائه نمائید.
نه تنها مشاورین املاک که حتی سایر مشاغل نیز می‌توانند با اثبات نبود درآمد تراکنش، آن را از شمول مالیات بر درآمد خارج نمایند. با این حال قانون برای جلوگیری از تضییع حق مشاغلی که بیش از سایرین در معرض تراکنش‌های غیر درآمدی در حساب تجاری خود هستند، راهکار‌های متفاوتی را تدارک دیده است.
بخشنامه 2009916 یکی از مهمترین مبناهای رسیدگی به تراکنش‌های بانکی مشاورین املاک و بنگاه‌های معاملات مسکن جهت تعیین مالیات است. در واقع می‌توان گفت همه چیز از اجرای همین بخشنامه شروع شد. در این بخشنامه بطور کامل نحوه بررسی مالیاتی تراکنش‌های مشاغلی مانند مشاورین املاک را به طور جداگانه توضیح داده‌است.
روش محاسبه مالیات مشاوران املاک و بنگاه معاملات
نه تنها برای فعالان بازار ملک که مالیات سایر مشاغل نیز در صورت حضور در گروه سه و پذیرش تبصره 100 بسیار ساده محاسبه می‌گردد. در هنگام ثبت نام به هر عنوان شغلی یک اینتاکد تعلق میگیرد. این کد به همراه خود یک ضریب سود ویژه و ضریب سود ناویژه دارد.
این ضرائب به این معنی هستند که سازمان امور مالیاتی چنددرصد درآمد شما را سود مشمول مالیات می‌داند. به همین دلیل برای محاسبه ماخذ مالیات میزان تراکنش شما را در عدد سود ویژه ضرب نموده و مالیات عملکرد شما را مشخص می‌کند.
نمونه ای از محاسبه مالیات تراکنش بنگاه معاملات مسکن
فرض کنید معامله‌ای با کارمزد 10 میلیون تومان در بنگاه شما به انجام رسیده و خریدار مبلغ 90 میلیون نیز به عنوان بیعانه به حساب شما واریز می‌کند تا بتواند در چند روز آینده کار‌ها و استعلامات قانونی را پیگیری نماید. در این حالت درآمد مشمول مالیات شما از این معامله حدود 3 میلیون تومان خواهد بود. این عدد از حاصل ضرب 10 میلیون در سود ویژه مربوط به فعالیت شما (33درصد) به دست آمده است.
اما اگر در فصل اظهارنامه این عدد را از درآمد خود کم نکنید، کل 100 میلیون تومان مبلغ ورودی به حساب شما به عنوان ماخد مالیات قرار میگیرد. درواقع 33 درصد به جای ضرب شدن در 10 میلیون درآمد واقعی شما در 100 میلیون ضرب شده و درآمد مشمول مالیات شما را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
دردسرهای دستگاه های کارتخوان برای صنف مشاورین املاک
در رابطه با موضوع کارتخوان مشاورین املاک خبرگزاری مهر اینگونه نوشت که نحوه محاسبه مالیات مبالغ ورودی در کارتخوان ها برای صنوفی مانند مشاورین املاک دردسر ساز شده است. چرا که تعدادی از مشاورین املاک قرچک، ورامین و پیشوا نیز نسبت به اینگونه محاسبه مالیات انتقاد دارند و این انتقادها منجر به برخی پیگیری‌ها نیز شده است.
با اجباری شدن اتصال پایانه‌های فروشگاهی و دستگاه‌های کارتخوان به پرونده‌های مالیاتی فرآیند محاسبه و دریافت مالیات بر درآمد صنوف و مشاغل مختلف با سهولت و سرعت بیشتری انجام می‌شود و تمام تراکنش‌های خرید با دستگاه کارتخوان در محاسبه مالیات اثر مستقیم دارد. این موضوع باعث گلایه برخی صنوف از جمله مشاورین املاک و نمایشگاه داران شده است و برخی از متصدیان مشاور املاک و نمایشگاه داران در جنوب شرق استان تهران از نحوه محاسبه و پرداخت مالیات بر درآمدشان گلایه دارند.
رئیس اتحادیه مشاورین املاک پاکدشت در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: راه حل این مشکل در قانون پرداخت مالیات پیش بینی شده است.
کوروش سیری افزود: در مواردی که معاملات برای املاک سند دار است، بایستی مشاورین املاک سعی کنند، بین خریدار و فروشنده طی چک رمزدار به فروشنده پرداخت شود، اما در مواردی که املاک فاقد سند و قولنامه ای هستند و اغلب املاک پاکدشت بدین صورت است، قرار شد، مبلغ بیعانه را در دستگاه کارتخوان بکشند و مشاور املاک رسید آن کارتخوان را نگه داشته و در قسمت توضیحات ذکر کند که این بیعانه در دستگاه کارتخوان کشیده شده است.
وی گفت: مشاورین املاک باید مستندات این قبیل معاملات را حداقل تا زمان محاسبه و پرداخت مالیات یک ساله نزد خود نگه دارند، تا مطمئن باشند، که بابت مبالغی که نزد آنها امانت است، مالیاتی پرداخت نکنند.
