اعراض از مالکیت چیست؟

انسان ها در زندگی خود دارای حقوق بسیاری هستند که برخی از این حقوق طبیعی و خدادادی بوده و برخی دیگر را قانون به آن ها اعطا می کند. از مهم‌ترین حقوق طبیعی انسان ها می توان به حق زندگی کردن اشاره کرد که به هیچ عنوان و تحت هیچ شرایطی نمی توان این قانون را از آن ها سلب کرد. از حقوق قانونی نیز می توان به حق مالکیت اشاره کرد؛ بدین صورت که افراد بر اساس تمایلات یا خواسته های خود نمی توانند به طور طبیعی مالک چیزی شوند و باید بر اساس قانون پیش بروند. از مهم‌ترین عواملی که موجب به وجود آمدن حق مالکیت می شود ارث و قرارداد است. برای آشنایی بیشتر با مالکیت و شرایط و آثار اعراض از مالکیت با زومیلا همراه شوید.

غالبا، افراد به صورت ارادی و به واسطه قراردادهایی از قبیل خرید و فروش و گاهی به صورت غیرارادی و به واسطه ارث و میراث، مالک اموالی می شوند. با ایجاد رابطه مالکیت، افراد تسلط بیشتری بر اموال خود پیدا می کنند و می توانند به هر نحوی که دلشان می خواهد از اموالشان استفاده کنند. به عنوان مثال می توانند به صورت رایگان یا در ازای مقداری پول، اموال خود را به دیگری واگذار کنند.

همان گونه که حق مالکیت طی عواملی به وجود می آید، به همان طریق نیز طی برخی عوامل دیگر از بین می رود. از بین رفتن حق مالکیت گاهی اوقات ارادی و گاهی اوقات غیر ارادی است. به عنوان مثال، پس از فوت، حق مالکیت از افراد سلب شده و به بازماندگان می رسد. این موضوع ارتباطی به اراده فرد ندارد و کاملا غیر ارادی است؛ اما گاهی اوقات، افراد به صورت ارادی اموال خود را می فروشند یا آن ها را وقف می کنند. در هردوی این حالات، مالکیت افراد از بین می رود. از عوامل دیگری که می تواند به صورت ارادی اموال را از مالکیت انسان ها خارج کند می توان به اعراض اشاره کرد. در این مقاله به بررسی اعراض از مالکیت و آثار و شرایط آن خواهیم پرداخت.

اعراض از مالکیت (انصراف از مالکیت) و آثار آن

اِعراض از نظر لغوی به معنای آزاد کردن بوده و از نظر حقوقی به حالتی اطلاق میشود که طی آن، شخص از مالکیت نسبت به املاکش کناره گیری کرده و انصراف می دهد. در اعراض، شخصی که از مالکیت خود انصراف داده، قصد ندارد مالکیت را به فرد دیگری منتقل کند بلکه فقط می خواهد پس از اعراض، نسبت به اموال خود مالکیت نداشته باشد.

علاوه بر این، اعراض از عواملی است که به صورت ارادی مالکیت شخص را نسبت به اموالش از بین می برد. اگر شخص به دلیل بی مصرف یا کهنه بودن اموالش، از استفاده از آن ها صرف نظر کند، نمی شود گفت اعراض از مالکیت کرده است، زیرا اعراض موجب می شود مالکیت افراد نسبت به اموالی که دارند از بین برود.

در اثر اعراض، مالکیت شخص نسبت به اموالش از بین رفته و آن اموال بدون مالک می شود. بدون مالک بودن اموال به این معنی است که افراد دیگر می توانند آن را به مالکیت خود درآورند. در این حالت اعراض کننده دیگر نمی تواند مالک جدید را مجبور به برگرداندن اموالش کند زیرا به وسیله اعراض، مالکیت او نسبت به اموالش از بین رفته و دیگر حقی نسبت به آن ندارد.

خواندن این مقاله نیز توصیه می شود: از عرصه و اعیان در قراردادهای ملکی چه میدانید؟

مثالی درباره اعراض از مالکیت

فرد پولداری را تصور کنید که به قصد تعویض میز تلویزیون خود، میز قدیمی را در کوچه قرار می دهد بدون اینکه برایش اهمیت داشته باشد شخص دیگری به جز او، مالک میز تلویزیونش شود یا خیر. در این حالت مالکیت او نسبت به میز تلویزیونش از بین خواهد رفت و میز تبدیل به اموال بی مالکی می شود که افراد دیگر می توانند آن را به مالکیت خود درآورند. در این مثال، اگر فرد پولدار به دلیل کهنه شدن میز تلویزیونش، از استفاده از آن صرف نظر کند و میز را در انباری یا گوشه حیاط خود قرار دهد، نمی توان گفت از میز تلویزیون اعراض کرده است زیرا قصد اعراض ندارد. به همین دلیل، فرد دیگری نمی تواند میز را از انباری یا گوشه حیاط برداشته و مورد استفاده قرار دهد.

شرایط اعراض از مالکیت

از شرایطی که لازم است جهت تحقق اعراض رعایت شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

به طور قانونی منعی جهت اعراض وجود نداشته باشد

در مورد املاک، قانون شخصی را مالک می شناسد که در دفتر املاک، ملک به نام او ثبت شده باشد؛ بنابراین چنین شخصی نمی تواند از طریق اعراض، مالکیت خود را نسبت به این اموال آزاد کند و در صورت انصراف او از مالکیت، رابطه مالکیتش از بین نمی رود و شخص دیگری نمی تواند ملک را به مالکیت خود درآورد.

اگر در اموالی شخص دیگری هم دارای حق و حقوقی باشد، مالک نمی تواند اعراض کند

اگر اموال فردی در رهن بانک باشد، به دلیل حقی که در مورد این اموال برای بانک به وجود می آید، مالک نمی تواند از طریق اعراض، مالکیت خود را نسبت به اموالش از بین ببرد زیرا در این صورت، رابطه مالکیت او با اموالش قطع می شود و مشخص نیست چه سرنوشتی در انتظار اوست، بنابراین بانک متضرر می شود.

مالک باید از تمام کارهایی که نشان دهنده تصرفات مالکانه است خودداری کند

به عبارت دیگر، لازم است مالک کارهایی را انجام دهد که به روشنی نشان دهنده قصد او در مورد اعراض باشد یا اقداماتش به نحوی باشند که بتوان چنین برداشت کرد که مالکیت خود را نسبت به اموالش آزاد کرده است.

نویسنده: رویا سهرابی / تیم تحریریه وب سایت زومیلا