یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین بخش‌های هر ساختمانی، تاسیسات آن ساختمان است. در واقع تاسیسات ساختمان اجزای حیاتی هر ساختمان را تشکیل می‌دهند و سبب ایجاد شرایط مناسب برای سکونت می‌شوند. این تاسیسات شامل سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی، تهویه مطبوع، سیستم روشنایی، آب و فاضلاب و… می‌شود و اگر طبق اصول و استاندارد استفاده شود از اتلاف انرژی ساختمان جلوگیری می‌کند و عمر مفید ساختمان را افزایش می‌دهد. به همین خاطر گفته می‌شود علاوه بر توجه به نما و ظاهر ساختمان، به دلیل محدودیت انرژی در کشورمان باید توجه به تاسیسات را هم جدی گرفت و به دست معماران و مهندسان حرفه‌ای سپرد. تاسیسات در ساختمان به طور کل به دو دسته تاسیسات مکانیکی و تاسیسات الکتریکی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این دسته‌بندی‌ها نیز زیرمجموعه‌هایی دارند که در این مطلب زومیلا به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
اهمیت تاسیسات ساختمان
قبل از هر چیز باید اهمیت اجرای اصولی و درست تاسیسات در ساختمان را بررسی کنیم. همان‌طور که گفتیم تاسیسات، شرایط مطلوب و مناسب برای زندگی در ساختمان را فراهم می‌کند. اجرای صحیح این امر مستلزم بهره‌گیری از دانش و تخصص مهندسان و معماران حرفه‌ای است و باید اصولی انجام بگیرد. از طرفی دیگر می‌توانیم این‌طور بگوییم که اگر تاسیسات ساختمان به درستی طراحی و اجرا نشوند ایمنی ساختمان با مشکل مواجه می‌شود و جان و مال ساکنین به خطر می‌افتد.
مزایای اجرای اصولی تاسیسات
به طور خلاصه مزایای اجرای درست و اصولی تاسیسات عبارت‌اند از:
- افزایش بازده انرژی
- کاهش هدررفت انرژی
- بالا رفتن طول عمر مفید ساختمان
- عدم نیاز به بازسازی زودهنگام ساختمان
- افزایش ایمنی ساختمان و جان و مال ساکنین
ضمن اینکه در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی سیستم‌های تاسیسات هوشمندسازی شده‌اند. این مساله باعث شده در مقایسه با تجهیزات قدیمی بازده بالاتری داشته باشند و به میزان قابل‌توجهی مصرف انرژی کاهش یابد. بنابراین صرف هزینه مطلوب کاملا منطقی است و در طولانی‌مدت به‌صرفه خواهد بود. با این کار به طور چشم‌گیری از هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده در آینده کاسته می‌شود.
در این رابطه بخوانید: از هزینه تعمیر مشاعات آپارتمان چه می‌دانید؟
انواع تاسیسات ساختمان
همان‌طور که گفتیم انواع تاسیسات در ساختمان شامل تاسیسات مکانیکی و الکتریکی می‌شوند. البته برخی دیگر، تاسیسات را به سه دسته تاسیسات مکانیکی، الکتریکی و سیستم تهویه مطبوع تقسیم می‌کنند. اما به هر حال هر کدام از این تاسیسات خودشان از زیرمجموعه‌هایی تشکیل شده‌اند که در ادامه بررسی می‌کنیم.
تاسیسات مکانیکی
تاسیسات مکانیکی بخش مهمی از تاسیسات ساختمان هستند و اختلال در آن‌ها عواقب جدی به همراه دارد. ساکنین به طور روزمره با تاسیسات مکانیکی سروکار دارند و به نوعی این تاسیسات قلب ساختمان هستند.
تاسیسات مکانیکی شامل موارد زیر می‌شوند:
- تاسیسات حرارتی (سیستم سرمایشی و گرمایشی)
- تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب)
- تاسیسات استخر (استخر، سونا و جکوزی)
- تاسیسات گازرسانی
- تاسیسات گازهای طبی (تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستان)
- تاسیسات سیستم‌های بخار
- اجرا و طراحی در تاسیسات آسانسور و پله برقی
- اجرا و طراحی در تاسیسات فواره و آبنما
- تاسیسات آتش‌نشانی (اعلام و اطفاء حریق)
در این رابطه بخوانید: قوانین آپارتمان‌نشینی: هزینه‌های مشترک آپارتمان
در این بخش تعدادی از زیرمجموعه‌های تاسیسات مکانیکی را بیش‌تر توضیح می‌دهیم.
تاسیسات سرمایشی و گرمایشی
کار تاسیسات حرارتی ساختمان این است که دمای محیط را مطلوب نگه دارد. سیستم حرارتی با توجه به مواردی مثل اقلیم منطقه، معماری ساختمان، نوع ساختمان و تعداد واحدها طراحی و اجرا می‌شود. سیستم‌های کنترل هوا نیز دارای سه جزء اصلی منبع هوای سرد و گرم، ابزار توزیع هوا و کنترل جهت تنظیم ترموستات در سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی است. در ضمن تمامی تاسیسات حرارتی، دارای انواع سیستم‌های تهویه نیز هستند.
تاسیسات گازرسانی
اجرای تاسیسات گازرسانی ساختمان‌ها باید طبق استانداردهای شرکت گاز و سازمان نظام مهندسی باشد. در واقع مسیر لوله‌کشی و انشعابات گاز را قوانین این دو سازمان تعیین می‌کند. در ضمن اجزای تاسیسات گازرسانی شامل علمک، کنتور گاز، شیر مصرف گاز، برچسب انرژی و… می‌شود.
تاسیسات بهداشتی
تاسیسات بهداشتی را می‌توان یکی از مهم‌ترین بخش‌های تاسیسات ساختمان دانست. تاسیسات بهداشتی در واقع همان سیستم آب و فاضلاب است. به عبارتی دو سیستم جابه‌جایی آب در ساختمان وجود دارد. یکی آب آشامیدنی را تامین می‌کند و دیگری ضایعات جمع‌شده در لوله‌ها (فاضلاب) را خارج می‌کند.
لوله‌کشی و اتصالات بخش مهم تاسیسات بهداشتی هستند. به همین خاطر لوله‌کشی باید بادوام و باکیفیت باشد تا عمر تاسیسات ساختمانی نیز افزایش یابد. لوله‌های فاضلاب در تاسیسات بهداشتی از جنس فولاد، مس، آهن و آزبست سیمان است.
در این رابطه بخوانید: اقدامات پیشگیری از آتش سوزی ساختمان
تاسیسات الکتریکی
بخش دیگری از تاسیسات ساختمان مربوط به تاسیسات الکتریکی می‌شود. تاسیسات الکتریکی برق موردنیاز برای گرما، روشنایی و سایر تجهیزات و لوازم برقی خانه و تاسیسات ساختمانی را تامین می‌کنند. همچنین نکته قابل‌توجه این است که رعایت نکات ایمنی در تاسیسات الکتریکی اهمیت بسیار بالایی دارد.
به طور کل تاسیسات الکتریکی شامل موارد زیر می‌شوند:
- نوع چراغ‌ها و روشنایی مطلوب برای فضاهای مختلف ساختمان
- کنترل روشنایی به روش‌های سنتی و هوشمند
- اجرای سیستم‌های شبکه، آنتن مرکزی، سیستم‌های صوتی و تلفن
- اجرای سیستم‌های امنیتی شامل دوربین مداربسته، اعلام حریق، دزدگیر
- اجرای سیستم‌های ایمنی مثل برق‌گیر و اتصال به زمین
- بررسی میزان برق موردنیاز پروژه و چگونگی تامین و توزیع آن
سخن پایانی
همان‌طور که در این مقاله از زومیلا متوجه شدید تاسیسات ساختمان اجزای حیاتی و مهم هر ساختمان را تشکیل می‌دهند. در واقع با استفاده صحیح و مطلوب از امکانات تاسیساتی و مهندسی، آرامش، رفاه و امنیت ساکنین تامین می‌شود. همچنین طول عمر مفید ساختمان افزایش یافته و مصرف انرژی به حداقل می‌رسد. با این حساب تصمیم درست و منطقی این است که تاسیسات ساختمان به شیوه صحیح و اصولی اجرا و پیاده‌سازی شده و هزینه موردنیاز و مطلوب صرف شود. در این صورت هزینه‌ای که حالا صرف می‌کنید، مانع ایجاد هزینه‌های اضافی و بیش‌تر در آینده می‌شود.
نویسنده: صدف فرزانه
